Kỹ năng và phương pháp quản trò
Trò chơi nói
chung là một loại hình giáo dục rất tốt với thanh thiếu niên, nếu chúng ta biết
cách tổ chức trò
chơi trở nên lành
mạnh, có giá trị hữu ích, ngược lại nó sẽ vô bổ có khi phản tác dụng trong khi
chơi.
Trò chơi có nhiều rất loại đa dạng, có nhiều cách chơi: trò chơi
lớn, trò chơi thi đấu, trò chơi nhỏ, trò chơi dân gian…Thông qua trò chơi giúp cho người
chơi rèn luyện trí tuệ, sự nhanh nhẹn, tháo vát, khéo léo, ngoài ra tró chơi
còn tạo được sự gắn bó với tập thể,
giúp cho người chơi thoát khỏi sự khép nép thụ động và nhanh chóng xoá bỏ sự
cách biệt ngại ngùng ban đầu.
I.GIÁ TRỊ TRÒ CHƠI:
Trò chơi có mục đích lành mạnh, tính sư phạm, tính giáo dục thì
trò chơi mới đạt được hiệu quả giá trị về tinh thần và thể chất của người chơi
.
§Đạo đức: tạo
cho người chơi tính nhẫn nại, đoàn kết, hoà đồng với tập thể, vui tính, vị tha.
§Trí tuệ: Giúp
cho người chơi có tính sáng tạo có óc quan sát nhanh, nhận định được
lời nói nhanh, phán đoán và ứng xử khôn khéo, nhớ được lâu, khéo léo.
§Thể lực: Rèn luyện
cho người chơi nhanh nhẹn tai mắt, tay chân, có sức bền cao,tăng cường thêm
sinh lực, tính chịu khó, tháo vát.
Ngoài những giá trị kể trên, trò chơi còn giúp cho những tật xấu
như:nóng tính, cộc cằn, hay ăn gian, sửa được những khuyết điểm mà cá nhân hay
tập thể trong lúc chơi mắc phải.
Trò chơi có giá trị hữu ích khi có luật chơi rõ ràng ,có thi đua,
có thưởng, phạt công minh, bất vụ lợi, vô tư.
II. PHÂN LOẠI TRÒ CHƠI:
Nói đến loại trò chơi và phân loại trò chơi thì rất đa dạng và
phong phú , trò chơi trên rừng, biển , sông , núi, ngoài trời, trong
phòng v.v…Nên rất khó mà phân loại được hết. Nhưng chúng ta có thể căn cứ vào
một số điều kiện dưới đây để có thể phân loại trò chơi cho phù hợp với đối
tượng chơi . Ở một số sách về trò chơi, người ta chỉ đưa ra hai
loại; trong phàng và ngoài trới hoặc trò chơi động và tĩnh mà thôi.
Ở đây xin giới thiệu một số điều kiện để phân loại trò chơi
cho phù hợp:
1. Theo tính chất nội dung: với cách này, ta có thể phân ra làm nhiều
loại:
a/ Trò chơi phản xạ:
(qui ước về động tác lời nói ).
§Phản xạ thuận (làm theo khẩu lệnh).
Vd: thụt – thò (nói thụt thì thụt tay vào, thò thì thò tay ra)hoặc nhảy ra –
nhảy vô.
§Phản xạ nghịch (làm ngược lai với
khẩu lệnh ). Vd: trò chơi ra, vô (quản trò hô
ra thì nhảy vô, hô vô thì nhảy ra).
§Phản xạ chéo (nói và làm thế nay thì
nói và làm thế khác). Vd; quản trò vừa hô “cái mũi của tôi” vừa bấm lỗ tai, thì
người chơi phải hô “lỗ tai của tôi” vừa nắm lỗ mũi của mình.
b/ Trò chơi trí tuệ: Là một loại nghiêng về trí tuệ, phải sáng tạo và quan sát
nhanh, phải suy luận, phán đoán, thì mới chơi tốt được. Trò chơi này luôn có
qui định về mặt thời
gian(hỏi-đáp). Vd: Truy tìm người yêu, hái hoa dân chủ (truyền
thống, chuyên môn)
c/ Trò chơi vận động:
§Vận động nhẹ : ngồi tại chỗ, có thể
kết hợp hát với sing hoạt vòng
tròn, đòi hỏi sự khéo léo và nhạy bén. Vd: chuyền dép hoặc nón (bắtbài hát tập
thể rồi bắt đầu chuyền, dứt bài hát mà dép hoặc nón tới ai thì người đó
bị).
§Vận động mạnh: dùng nhiều sức lực
nhanh nhẹn, tháo vát, chơi được cả tập thể. Vd; du kích qua sông ( nhiều đội
thi đua, đưa người qua sông bằng cách là ngồi trên cây gậy để
đưa qua sông , khoảng cách định trước).
d/ Trò chơi cảm giác: loại trò chơi phải sử dụng nhiều đển thị, thính, vị, xúc, khứu
giác, nó còn đòi hỏi phải kết hợp đến sự khéo léo, phán đoán , quan sát. Vd:
trò chơi kim (bày trên đất hay trên tấm trải một số vật dụng cho người chơi
quan sát nhanh, sau đó đậy lại bắt người chơi phai ghi lại, hoặc nói lai có bao
nhiêu vật trong đó ); trò chơi về khứu giác (cho một vài loại gia vị như tỏi,
ớt, tiêu v.v…vào một túi nhỏ cho người chơi ngửi và đoán có bao nhiêu loại gia
vị).
2. Theo đối tượng tham gia:
Đối tương chơi trò chơi rất quan trọng, nên người quản trò phải
chú ý thêm lứa tuổi giới tính để tổ chức hoặc điều khiển cách chơi cho phù hợp.
§Đối tượng nam: cách
chơi và luật chơi đơn giản nhủng đòi người chơi nhiệt tình , nên có vận động
mạnh, tạo hào hứng liên tục, trò chơi luôn thay nhanh mới
lạ, gay cấn, nhiều sôi động , rèn luyện thể lực, tháo vát, nhanh nhẹn, giáo dục
tính thi đua, không ích kỉ, vị tha, trung thực , luôn sẵn sàng. Vd: thi kéo co
cõng.
§Đối tượng nữ: cách
chơi và luật chơi đơn giản, không vận động quá sức gây mệt, thường nên kèm bài
hát, múa rèn luyện tính chịu khó quan sát, giáo dục tính hiền hoà, vui tươi
chăm chỉ, nên chọn những trò chơi nhẹ nhàng. Vd: thi nói vần các nhân vật anh
hùng trong lịch sự Việt Nam.
§Đối tượng nam+nữ: cách chơi và
luật chơi hơi khó, vận động mạnh, tạo sự thi đua không ngừng của các nhóm, rèn
luyện sự phán đoán nhanh, tính đồng đội nhạy bén, tạo sự thân thiện , hoà đồng
tập thể. Vd: nhồi bóng tiếp sức nhanh.
3. Theo số lượng và thời gian:
Chúng ta nên chú ý thêm về số lượng người chơi và thời gian chơi,
không thể nào mà 10 người chơi trò đó, mà 1000 người cũng chơi trò đó được ,
xin giới thiệu một số kinh nghiệm như sau:
§Số lượng người chơi từ 15-50 người
nên tạo bầu không
khí vui nhộn lúc đầu
,tốt nhất nên sinh
hoạt vòng tròn hoặc
hát bài hát tập thể, sau đó có thể tổ chức chơi một số trò chơi vận động nhẹ,
thời gian không quá 60 phút.
§Số lượng người chơi từ 50-100 người
nên tổ chức trò chơi vận động mạnh, có tính thi đua cao, luật chơi nên đơn
giản, có thể tổ chức được trò chơi lớn hoặc trò chơi đêm. Thời gian chơi có thể
từ 60-120 phút. số lượng người từ 100-600 người hoặc nhiều hơn nữa, nên lựa trò
chơi mà mọi người cùng tham gia được hết, ngoài ra có thể tổ chức trò chơi lớn
hoặc trò chơi đêm hoặc phải tổ chức nhiều hoạt động cùng lúc , có thế mới thu
hút được mọi người cùng chơi. với số lượng này, không khí ban đầu rất quan
trọng, cần tạo sự hào hứng ban đầu, thì những phút về sau luôn luôn sẽ sôi
động.
_ Trò chơi trong phòng: không gian giới hạn do tường, vách và đồ
đạc, nên tạo bầu không khí nhẹ nhàng, dùng trò chơi vận động nhẹ , không quá
dài , nên thay đổi liên tục trò chơi, tạo sự vui nhộ, rồi hãy vào những sinh
hoạt trọng tâm.
_ Trò chơi ngoài trời: không gian rộng rãi và thoáng như sân chơi,
vườn cây, bãi biển, đất trại thì dùng các loại trò chơi vận động
mạnh, có thi đua, nên tạo bầu không khí luôn luôn sôi động.
III.QUI TRÌNH THỰC HIỆN TRÒ CHƠI:
§Đối tượng và số lượng: quen hay
chưa quen? số lương người tham gia? thái độ và trình độ? giới tính?
§Địa điểm và thời gian: trong
nhà, ngoài trời, chỗ chơi rộng, nắng gió, cây nhiều… Tính toán thời gian chơi
cho phù hợp, từ khi bắt đầu chơi cho đến khi kết thúc.
§Lựa chọn nội dung chơi: thực
hiện những trò chơi cho vừa sức và trình độ người chơi, cần truyền tải những
nội dung gì về chuyên môn,kỹ năng, ngành nghề…
§Vật dụng chơi: chuẩn bị vật
dụng chơi, quà thưởng (nếu có) tại chỗ chơi có thể sử dung được vật dụng gì?
Vd: chơi banh – gậy thì chuẩn bị banh và gậy.
2. Thực hiện trò chơi:
§Ổn định tổ chức: hát tập thể ,
hô băng reo , chia tổ thi đua.
§Giới thiệu trò chơi, giải thích rõ
ràng cách chơi, chơi đúng, sai, nói tên trò chơi, chơi thử một vài lần tạo cho
người chơi quen với trò chơi.
§Chơi thật và tổng kết ; chơi thật,
góp ý cách chơi để người chơi lần sau chơi cho đúng ,phạt nhẹ nhàng ,vui nhộn ,
tạo cho người chơi luôn có cảm giác thoải mái.
*Chú ý: nếu trò chơi quá quen thuộc hoặc quá dễ nên nhanh chóng chuyển
sang trò chơi khác để tránh sự nhàm chán , trò chơi mà bị sai quá nhiều sẽ mất
đi tính hấp dẫn của nó.
IV.NHỮNG YÊU CẦU NGƯỜI QUẢN TRÒ CẦN CÓ:
Là một người thiết kế và tổ chức trò chơi, là hạt nhân trong tập
thể, thất bại hay thành công còn lệ thuộc phần lớn
vào người quản trò, có người cho rằng người quản trò chỉ là người chuyên làm
trò hề cho mọi người vui cười, có máu tiếu lâm, tính tình bông đùa hời hợt,
những người có ý nghĩ như thế là một sai lầm rất lớn.
Trong thực tế muốn loàm người quản trò giỏi, trước hết người quản
trò đó phải có tâm hồn cởi mở, tính tình hoà đồng, ý thức sâu sắc , một bản
lĩnh vững vàng và một tài năng đa dạng , muốn đạt
được như thế thì người quản trò phải có những yêu cầu sau đây:
§Tính nhạy cảm và óc quan sát nhanh:
để xử lý và ứng xử những tình huống bất trắc xảy ra trong khi chơi.
§Trình độ: biết sáng tạo trò chơi
mới, biết những trò chơi nhàm chán sang những trò chơi khác cho vui nhộn, biết
rõ những kiến
thức hoặclịch sử mà
mình muốn ứng dụng trong trò chơi , biết dừng trò chơi đúng lúc , biết nhiều
trò chơi và bài hát , biết rõ luật chơi và tuân theo luật mà mình đã đưa ra.
§Giọng nói; có giọng nói to , rõ ràng
để giải thích trò chơi, biết nói dí dỏm, khôi hài , tập đùa có duyên nhưng
không lố bịch.
Đây là yêu cầu cơ bản của người quản trò cần có, ngoài ra người
quản trò nên rèn luyện them đức tính: bạo dạn, hoà đồng, tự chủ, kiên nhẫn,
biết tập hợp và tích luỹ thật nhiều trò chơi để lam giàu kiến thức của mình, nhanh nhẹn và hoạt bát
trong khi chơi, nên có đức tính trung thực , công minh , bất vụ lợi, vô tư.
Những điều người quản trò cần tránh trong khi chơi:
§Không nên phạt người chơi quá lâu
hoặc quá khó, tạo cho người chơi cảm thấy bị lố bịch.
§Không tranh cãi với người chơi những
luật chơi, hoặc quyết tâm bắt được cho một người hoặc một nhóm mà mình cho rằng
họ hay “ăn gian”, hay cãi.
§Không nên chơi những trò chơi mà
mình không biết rõ, hoặc không rành về những kiến thức của trò đó.
§Không chê bai khi có người chơi tró
chơi quá dễ , hoặc quá dở, không giận dữ hoặc mất bình tĩnh khi có người phá
rối trong lúc chơi.
Đây là một số kinh nghiệm mà chúng tôi đã có, môi trường tốt nhất
là đội ,nhóm ,hay một đoàn thể… chính những nơi này là môi trường thuận lợi cho
các bạn trở thành một người quản trò giỏi, chúng ta cũng nên chú ý những nhân
tài “khoái làm quản trò” ở đội, nhóm của mình, nên giúp họ tự rèn luyện trở
thành một người quản trò giỏi, để trong hoạt động đội, nhóm của mình thêm sôi
động và phong phú.
I.CÁC HÌNH THỨC SƯU TẦM TRÒ CHƠI:
Các bạn thân mến, muốn trở thành quản trò giỏi để điều khiển một
chương trình trò chơi cộng đồng hoặc tổ chức sinh hoạt trò chơi vòng tròn cho
hấp dẫn, tránh những trò chơi nhàm chán không phù hợp với đối tượng chơi, thì
yêu cầu một người quản trò là phải biết nhiều trò chơi thật thành thạo.
Làm thế nào để có thật nhiều trò chơi? Các bạn có thể sưu tầm theo
những hình thức sau đây:
. Thông qua sách báo, các thông
tin đại chúng hiện hành (chú ý các loại trò chơi cho phù hợp theo đối tượng).
. Ghi chép lại những trò chơi hay
trong những lần sinh hoạt cộng đồng hoặc dã ngoại.
. Trao đổi với quản trò những loại trò
chơi, nhất là những loại trò chơi mới, có sáng tạo
Các bạn sưu tầm cũng chưa đáp ứng được nhu cầu hoạt động cộng đồng
mỗi ngày mỗi cao của các bạn trong đội, nhóm… nên không những sưu tầm các trò
chơi mà người quản trò còn phải biết sáng tạo và cải biên các loại trò chơi đã
có sẵn.
II.NGUYÊN TÁC CẢI BIÊN MỘT TRÒ CHƠI:
Muốn cải biên được một trò chơi, người quản trò phải nắm vững
những yêu cầu sau đây:
§Nắm rõ luật và cách sử dụng trò chơi
cũ.
§Trò chơi chưa đủ sức hấp dẫn, nhưng
đối tượng chơi vẫn có nhu cầu chơi trò đó.
§Luật chơi phải rõ ràng, không quá
phức tạp so với luật trò chơi cũ.
§Trò chơi cải biên phải phù hợp với
đối tượng, chỗ chơi, vật dụng chơi và thời gian chơi.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét